RDFa Adım Adım Geliyor

İnternet ile yakından ilgilenenler bilir. (X)HTML teknolojisi, sanal sayfaların yapılandırılmasındaki temel yöntemdir. Bu teknoloji, ağırlıklı olarak sayfa düzenlemesi öğelerini içerir. Ortaya çıkan sayfalar insanların okuması içindir.

Günlük hayattan bir içerik örneği:

Bir sayfa hayal edelim;
* İzmir - Urla - Gülbahçe mahallesi ile ilgili olsun.
* Yazının içinde iki telefon numarası geçsin.
* Numaralardan ilki üstte, muhtarın telefon numarası olsun.
* Hemen altında, aynı paragrafta, sağlık ocağının numarası bulunsun.

Gülbahçe'de Anayol üzerinde Sağlık ocağı ile ilkokul bulunmakta ve muhtarımızın telefon numarası (sağlık ocağından yukarı çıkınca 100m ileride meydanın solunda 0 232 765muhtar olup genelde öğleden sonra kendisine ulaşmak mümkün. Unutmadan herkangi bir hastalık durumunda ocağa pazartesi çarşamba ve cuma günleri mesai saatlerinde uğrayabilirsiniz 0 232 765ocak.

Biz insanlar farklıyız.

Bu örnekte, sayfayı açan ve okuyan bir insan, hemen aradığı DOĞRU numaraya ulaşabilir. Muhtarın ve sağlık ocağıının numaralarını kolaylıkla ayırt edebilir. Oysa, makinalar için durum farklı. Örneğin arama motorları [Gülbahçe sağlık ocağı telefon numarası] sorgusuna karşılık olarak listeleyeceği bu sayfanın açıklama kısmında (snippet) sizce hangi numarayı gösterecek? Çok büyük olasılıkla:

sağlık ocağından yukarı ... 0 232 765muhtar"

Düzenli bir yazarsanız, veya durumu az çok bilip;

"Gülbahçe Sağlık ocağı telefon numarası : 0232 765ocak" 

gibi ayrı bir paragraf ile içeriği sunarsanız, arama motorlarının da doğru bilgiyi sunma olasılığı artar. Arama motoru açıklama bölümüne güvenen insanlar da, muhtarı değil sağlık ocağını ararlar. Ancak içerik oluşturulurken yazıların her yerinde böyle dikkatli olmak pek mümkün değil.


Sorun nerede?
Buradaki sorunun kaynağı, sayfa düzenlemesi etiketlerinin, içerik hakkında, makinalara çok az bilgi vermesidir. Arama motorlarının elinde, temel olarak bu sayfa düzenlemesi etiketleriyle belirlenmiş harf kümeleri var. Özetle makinalar bizim yazdıklarımızdan pek birşey anlamıyorlar.

Anlamsal Ağ (Semantic web)


Bu harf kümelerinin  (bizim için kelimeler) anlamlandırılması konusunda yıllardır çalışmalar "Anlamsal Ağ" adı altında devam ediyor. Gerek "içeriği sunan" tarafındaki (genelde gönülsüz) yaklaşımlar, gerekse içeriği yorumlayıp listeleyen tarafta (arama motorları) algoritma tabanlı farklı çözüm yöntemleri deneniyor.

Anlamsal Ağ ugulamaları ve arama motorları
Ancak 2008 yılı, ilginç gelişmelere sahne oldu. Yahoo Searchmonkey ilk adımı attı ve Google hemen arkasından konuyla ilgilendiğini gösterdi. RDFa'ya, yani RDF'nin (X)HTML belgelerinde kullanılış biçimine, ve yıllardır anlamlandırma konusunda eksik HTML etiketleri e standart, basit çözümler üzerine çalışan Microformats tanımlama standartlarına, arama motoru desteği duyuruldu.

Evet, biraz fazla soyut oldu. Ama yukarıdaki örneğimiz yine işimizi görecek.

* Muhtarın ve Sağlık Ocağı'nın telefon numaraları için gereken ek tanımları (X)HTML içinde yaparsak, Anlamsal Ağ'a (semantic web) ilk katkımızı sunmuş olacağız. Özetle insanlar için içeriği yazarken, makinalar anlasın diye birkaç ek yapacağız.

Biz neresindeyiz?
Biz, hızlı sonuç almayı hedefleyen, biraz sabırsız ve enerjisini pratik çözümler için harcamayı seven bir milletiz. Şu soruyu duyar gibiyim:

"Doğru telefon numarası arama motoru sayfasında görünürse insanlar sayfamı ziyaret etmeyecekler. Bu durumda nasıl ziyaretçi çekebilirim ki?"
Cevap: Benzer etiketleme yöntemleri, sayfalarınızdaki "ürün fiyatları" veya "ürüne verilmiş kullanıcı puanı" gibi çok etkili alt başlıklar için de mümkün.

Sadece bir sağlık ocağının bilgileriyle ziyaretçi çekmeyi ve reklamdan para kazanmayı hedefliyorsanız, teknolojinin bu yöndeki ilerleyişi sizi uyuma zorlayacak. Kısaca, ileride üzülmemek için, "de facto" olabilecek bu yöndeki gelişmeleri takip etmenizi şiddetle öneririm.

RDFa by Özer Kavak is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 3.0 Unported License.